Pulmoner dolaşım nedir ve nasıl işler?

Pulmoner dolaşım, kalp ve akciğerler arasında gerçekleşen kan dolaşımıdır. Bu sistemin temel amacı, vücuttan gelen oksijence fakir (kirli) kanın akciğerlerde temizlenerek oksijence zengin (temiz) kana dönüştürülmesi ve tekrar vücuda gönderilmesidir. Pulmoner dolaşım, genel dolaşımdan (sistemik dolaşım) ayrı bir devre olarak çalışır ve küçük dolaşım olarak da adlandırılır.

Pulmoner dolaşım süreci şu adımlarla gerçekleşir:

• Vücuttan dönen oksijence fakir kan, sağ kulakçığa (atrium) ulaşır.
• Sağ kulakçıktan kan, triküspit kapak aracılığıyla sağ karıncığa (ventrikül) geçer.
• Sağ karıncık kasılarak kanı pulmoner arter yoluyla akciğerlere pompalar.
• Akciğerlere ulaşan kan, alveol adı verilen hava keseciklerinde karbondioksiti (CO₂) bırakır ve oksijen (O₂) alır.
• Temizlenen kan, pulmoner venler aracılığıyla sol kulakçığa taşınır.
• Sol kulakçıktan kan, mitral kapak üzerinden sol karıncığa geçer ve buradan aort yoluyla vücuda pompalanarak sistemik dolaşıma katılır.

Pulmoner dolaşım, vücudun oksijen ihtiyacını karşılamak ve metabolik atık olan karbondioksiti uzaklaştırmak için hayati öneme sahiptir. Bu süreç olmadan hücreler oksijensiz kalır ve yaşamsal fonksiyonlar devam edemez. Ayrıca, pulmoner dolaşım kan basıncının düzenlenmesine de katkıda bulunur.

Pulmoner dolaşımın sağlıklı işleyişi; akciğer hastalıkları (KOAH, astım), kalp kapak sorunları, yüksek rakım ve sigara kullanımı gibi faktörlerden etkilenebilir. Bu durumlar, gaz değişiminin verimliliğini azaltarak solunum yetmezliğine yol açabilir.

Özetle, pulmoner dolaşım vücudun oksijen-karbondioksit dengesini sağlayan temel bir mekanizmadır ve kalp-akciğer iş birliğiyle sürekli olarak devam eder.